Okres Międzywojenny

W okresie międzywojennym nastąpiła parcelacja Dóbr Kozłowieckich i budynek został sprzedany w 1936 r. przez Zamoyskich rodzinie Suprynów. Nowi właściciele mieli kilka pomysłów na wykorzystanie nieruchomości jednak, względy społeczne przeważyły (miejscowa ludność potrzebowała młyna w okolicy) i budynek dalej pełnił swoją funkcję. Poza wykorzystaniem energii wodnej do własnych celów, młyn przed okupacją niemiecką dostarczał prąd do pobliskich domów (wieś przed II Wojną Światową nie była zelektryfikowana) oraz do warsztatu Suprynów, mieszczącego się w kamienicy około 300 metrów od młyna w górę rzeki Ciemięgi. W warsztacie wykonywano m.in. części do wind.

II Wojna Światowa

W czasie wojny młyn pracował normalnie, jeśli nie liczyć nocnych przemiałów w tajemnicy przed okupantem. Dzięki niemu wieś miała zawsze chleb. W Ciecierzynie za podobne rzeczy młynarz został wywieziony do obozu koncentracyjnego, z którego już nie wrócił. Po tym jak weszli Rosjanie w 1944 roku, młyn pracował dalej, ale gnębieni domiarami właściciele ledwo żyli.

Czasy PRL

W latach 50-tych młyn wraz z otaczającym go terenem został bezprawnie odebrany właścicielom i upaństwowiony. W okresie komunizmu znajdował się pod zarządem spółdzielni rolniczej. Lata walki o jego odzyskanie nie przyniosły efektu.

Lata 90-te

W 1990 r. w efekcie pomocy lokalnej społeczności i przyjęcia uchwały na zebraniu NSZZ Solidarność, kilkadziesiąt osób zebrało się przed budynkiem w ramach protestu. W konsekwencji oddano klucze i przekazano je prawowitym właścicielom. To zdarzenie zostało opisane w artykule Gazety Lubelskiej z dnia 9 maja 1990 pod tytułem „Ostatnia akcja zbrojnego podziemia”. O ile udało się przejąć młyn w użytkowanie, o tyle prawna batalia trwała jeszcze kilkanaście lat. Sprawa wielokrotnie rozpatrywana była przez Naczelny Sąd Administracyjny. Jedynie dzięki determinacji rodziny Suprynów – Stanisława oraz jego brata Tadeusza a następnie Marii Supryn, ostatecznie wyrokiem sądu z roku 2002 udało się przywrócić odebrany majątek prawowitym właścicielom.

Ludzie i ich historie

Z młynem związanych jest wiele historii. Niemcy podczas okupacji urządzili w nim wigilię, a Rosjanie budynek ostrzeliwali czego dowodem są zachowane na elewacji i drzwiach ślady po kulach. Niemniej ciekawe są losy i historie osób z nim związanych – właścicieli, młynarzy oraz okolicznych mieszkańców, ludzi, którzy gościli w Dysie. Po kilku latach poszukiwań dokumentacji, wszystkie mity zostały potwierdzone i stały się faktami. Projekty młyna, dokumenty osób związanych z młynem wraz z księgami przemiałów, które dzień po dniu opisują to co działo się w budynku są w posiadaniu obecnych właścicieli i będą opracowane i udostępnione publicznie.

Czasy obecne

Młyn przeszedł rewitalizację w latach 2016-2022, przy czym cała oryginalna technologia przemiału pozostała w pierwotnym miejscu. Oprócz głównych maszyn zachowało się również wyposażenie młynarskie, narzędzia oraz liczne artefakty.

Obecnie do budynku powróciło życie. Znajduje się w nim destylarnia rzemieślnicza Dyssov, w której ruszyła produkcja tradycyjnych trunków w nowej odsłonie. Nazwa pochodzi o rodu Dyssów – założycieli miejscowości. Zboża oraz owoce pozyskane od lokalnych rolników i sadowników stanowią źródło smaków i aromatów okowit, a rzemieślnicze piwa po destylacji w miedzianych alembikach stają się bierbrandami. Kolejnym krokiem będzie praca nad alkoholami starzonymi w beczkach oraz stworzenie ginu na bazie jałowca pozyskanego z Lasów Kozłowieckich.